Ο HPV (Human papilloma virus, Ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) είναι ένας ιός που βασίζεται στο DNA (dsDNA) και μολύνει το δέρμα και τις βλεννογόνες μεμβράνες των ανθρώπων και ορισμένων ζώων. Σύμφωνα με το Pubmed (2010 May 25;401(1):70-9. Epub 2010 Mar 5) – Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωρισθεί 189 υπότυποι του ιού των θηλωμάτων (ΗPV) από τους οποίους οι 120 υπότυποι προσβάλουν τον ανθρωπο -ιος HPV, και περίπου οι 40 είναι σεξουαλικά μεταδιδώμενοι.
Κάποιες μορφές του HPV μπορούν να προκαλέσουν κονδυλώματα, ενώ κάποιες άλλες μορφές μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση, η οποία να επιφέρει προ-καρκινικές δυσπλασίες. Όλοι οι υπότυποι του HPV μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής και, επομένως, δεν απαιτείται πλήρης σεξουαλική επαφή για τη μετάδοση.
Μια ομάδα περίπου 40 μορφών του HPV μεταδίδονται μέσω σεξουαλικής επαφής και μολύνουν την περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Μερικές μορφές του HPV – και πιο συγκεκριμένα οι τύποι 6,11,40,42,43,44,55,61,70,72,81,83,84,89 – μπορούν να προκαλέσουν κονδυλώματα, που δεν είναι καρκινογόνα.
Ωστόσο, άλλες μορφές του ιού που επίσης επηρεάζουν τα γεννητικά όργανα, δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα.
Η εμμένουσα λοίμωξη με των υψηλής επικινδυνότητας υπότυπων του ιου HPV -και πιo συγκεκριμένα 16,18,31,33,35,39,45,51,52,53,56,58,59,66,68,70,73,82,85- έχουν την τάση να μην υποστρεφουν και να ενσωματώνονται στο ανθωπινο γωνιδιωμα (DNA) με αποτέλεσμα να οδηγούν αρχικά σε προκαρκινικες αλλοιώσεις- ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN), ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του αιδοίου, κόλπου (VIN), ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πέους (PIN) και ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του πρωκτού (AIN).
Αυτές είναι προ-καρκινικές δυσπλασίες και ενδέχεται να εξελιχθούν σε καρκίνο,αν παραμένουν χωρίς παρακολούθηση και θεραπεία για πολλά έτη. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας για να δημιουργηθεί πρέπει πρώτα να υπάρχει μόλυνση από τον HPV (αυτό ισχύει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις).Τo Τέστ Παπανικολάου (Pap-test) και το Thin Prep Pap Test, χρησιμοποιούνται για να εντοπίσουν κυτταρικές ανωμαλίες .
Έτσι, γίνεται δυνατή η χειρουργική αφαίρεση κονδυλωμάτων και/ή προ-καρκινικών αλλοιώσεων, πριν εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου. Παρόλο που η χρήση του τεστ Παπανικολάου έχει μειώσει την θνησιμότητα και την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου στις ανεπτυγμένες χώρες, αυτή η ασθένεια εξακολουθεί να αποτελεί αιτία θανάτου για χιλιάδες γυναίκες κάθε χρόνο ανά τον κόσμο.
Πρόσφατα εγκρίθηκε η χρήση δύο εμβολίων (Gardasil και Cervarix) τα οποία αποτρέπουν την μόλυνση από τους πιο επικίνδυνους καρκινογόνους τύπους του HPV.
Ο εμβολιασμός με τη δημιουργία προστατευτικών αντισωμάτων προφυλάσσει από τους τύπους 16 και 18 κατά 100%, δηλαδή τους δυο πιο επικίνδυνους για πρόκληση καρκίνου τύπους HPV που ευθύνονται συνολικά για το 71% των περιπτώσεων καρκίνου. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι ο συνδυασμός εμβολιασμού και τακτικού προληπτικού ελέγχου με το Τεστ Παπ μπορούν να μειώσουν την εμφάνιση καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας κατά 94%.